سرباره (Slag) چیست؟
سرباره (Slag) یکی از مواد فرعی تولید شده در فرآیندهای متالورژی و ذوب فلزات است که کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد. در این مقاله به این سوتال که سرباره (Slag) چیست پاسخ داده و روش تولید و کاربردهای آن را بررسی میکنیم.
سرباره (Slag) چگونه تشکیل می‌شود؟
سرباره محصول جانبی ذوب سنگ معدن در کوره‌های متالورژی است و از ترکیب سیلیکات‌ها، اکسیدهای فلزی و ناخالصی‌ها تشکیل می‌شود. این ماده معمولاً در فرآیندهای زیر تولید می‌شود:
-
تولید فولاد و آهن (کوره بلند، کنورتور اکسیژنی، کوره قوس الکتریکی)
-
ذوب مس، سرب، روی و آلومینیوم
-
سوزاندن زغال سنگ در نیروگاه‌ها (خاکستر بادی)
سرباره (Slag) چیست؟
انواع سرباره (slag) و ویژگی‌های آنها
۱. سرباره ذوب آهن(Iron Slag) و فولادسازی (Steel Slag)
منشأ: کوره‌های بلند (Blast Furnace) و کنورتورهای اکسیژنی (BOF).
-
ترکیب شیمیایی:
-
CaO (30-50%)
-
SiO₂ (30-40%)
-
Al₂O₃ (5-15%)
-
FeO (0.5-15%)
-
-
کاربردها:
-
ساخت سیمان و بتن (به‌عنوان جایگزین بخشی از سیمان پرتلند)
-
مصالح راه‌سازی (زیرسازی جاده‌ها و آسفالت)
-
کود شیمیایی (به دلیل داشتن فسفر و کلسیم)
-
۲. سرباره مس (Copper Slag)
-
منشأ: ذوب مس در کوره‌های reverberatory یا فلش.
-
ترکیب شیمیایی:
-
Fe₂O₃ (40-60%)
-
SiO₂ (25-35%)
-
Al₂O₃ (5-10%)
-
مس باقیمانده (0.5-2%)
-
-
کاربردها:
-
ساینده صنعتی (جهت سندبلاست و تمیزکاری سطوح فلزی)
-
تولید بتن مقاوم در برابر سایش
-
استحصال مجدد فلزات باارزش (مس، نقره)
-
۳. سرباره آلومینیوم (Aluminum Slag)
-
منشأ: بازیافت ضایعات آلومینیوم و ذوب مجدد.
-
ترکیب شیمیایی:
-
Al (5-20%)
-
Al₂O₃ (30-50%)
-
نمک‌های فلزی (NaCl, KCl)
-
-
کاربردها:
-
تولید سیمان آلومینایی
-
استخراج آلومینیوم ثانویه
-
صنایع نسوز
-
۴. سرباره سرب و روی (Lead-Zinc Slag)
-
منشأ: ذوب سرب و روی در کوره‌های ISP یا کوره‌های انعکاسی.
-
ترکیب شیمیایی:
-
ZnO (5-20%)
-
PbO (2-10%)
-
Fe₂O₃ (20-40%)
-
-
کاربردها:
-
تولید سیمان ضد سولفات
-
استحصال سرب و روی از سرباره
-
پرکننده در صنایع ساختمانی
-
فواید زیست‌محیطی و اقتصادی استفاده از سرباره
✅ کاهش ضایعات معدنی (بازیافت مواد ارزشمند از سرباره)
✅ جایگزینی مصالح طبیعی (کاهش مصرف شن و ماسه در بتن)
✅ کاهش آلودگی هوا و آب (جلوگیری از دفن ضایعات خطرناک)
جمع‌بندی
سرباره یک ماده ارزشمند است که در صورت پردازش صحیح، می‌تواند در صنعت ساختمان، متالورژی و کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد. با توسعه فناوری‌های بازیافت، سرباره‌ها از یک ماده زائد به یک منبع اقتصادی تبدیل شده‌اند.
📌 آیا می‌دانستید؟ برخی کشورها مانند ژاپن و آلمان بیش از ۹۰٪ سرباره فولاد خود را بازیافت می‌کنند!
در کشور عزیزمان ایران نیز به تازگی شرکت بنا بنیان زیست فناور به عنوان تنها شرکت دانش بنیان فعال در زمینه بازیافت سرباره از سال ۱۳۹۴ شروع به فعالیت کرده و توانسته چندین هزار تن از این محصول ارزشمند را به چرخه صنعت بازگرداند.
اگر به اطلاعات بیشتری درباره خرید یا فروش سرباره نیاز دارید، با کارشناسان فروش یا این لینک در ارتباط باشید.
✍️ نویسنده: [خسام نجاری]
📅 تاریخ انتشار: 1404/02/20]
منابع:
